women state 6000 every month महाराष्ट्रातील लाखो महिलांसाठी एक महत्त्वपूर्ण आर्थिक सहाय्य योजना म्हणजे प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना. केंद्र सरकारने सुरू केलेली ही योजना गर्भवती महिला आणि स्तनपान करणाऱ्या मातांसाठी विशेष आर्थिक मदत पुरवते. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना 5000 रुपयांपर्यंतची आर्थिक सहाय्य मिळते, जी त्यांच्या आरोग्य आणि पोषणासाठी अत्यत महत्त्वाची ठरत
प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना ही 1 जानेवारी 2017 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सुरू झाली. महिला व बालविकास मंत्रालय आणि समाज कल्याण विभागाच्या माध्यमातून संपूर्ण देशभर राबवली जाणारी ही योजना गर्भवती महिलांच्या आरोग्याची आणि पोषणाची खात्री करण्यासाठी आखण्यात आली आहे.
महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने वाटचाल करणाऱ्या केंद्र व राज्य सरकारने ‘माझी लाडकी बहिणी’, ‘लेक लाडकी’, ‘कन्या भाग्यश्री’, ‘लखपती दीदी’ आणि ‘विमा सखी’ यासारख्या अनेक योजना राबवल्या आहेत. या योजनांमध्ये प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना ही एक महत्त्वाची भर म्हणून समाविष्ट झाली आहे.
योजनेचे मुख्य उद्दिष्टे
या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्टे पुढीलप्रमाणे आहेत:
- गर्भवती महिलांना गरोदरपणात आर्थिक सहाय्य पुरवणे
- माता आणि बालकाच्या आरोग्याची काळजी घेणे
- पोषणयुक्त आहार घेण्यास प्रोत्साहन देणे
- प्रसूतीपूर्व आणि प्रसूतीनंतरची योग्य काळजी सुनिश्चित करणे
- बाळाच्या लसीकरणाला प्राधान्य देणे
- मातृमृत्यू आणि बालमृत्यूचे प्रमाण कमी करणे
आर्थिक लाभाची रचना
प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजनेंतर्गत गर्भवती महिलेला एकूण 5000 रुपयांची आर्थिक मदत तीन टप्प्यांमध्ये दिली जाते:
पहिला टप्पा: 1000 रुपये
गर्भधारणेची नोंदणी अंगणवाडी केंद्र किंवा आरोग्य संस्थेमध्ये केल्यानंतर महिलेला पहिला हप्ता म्हणून 1000 रुपये दिले जातात. ही नोंदणी गर्भधारणेच्या सुरुवातीच्या काळात करणे आवश्यक असते.
दुसरा टप्पा: 2000 रुपये
सहा महिन्यांच्या गर्भधारणेनंतर आणि किमान एक प्रसूतीपूर्व तपासणी पूर्ण केल्यानंतर दुसरा हप्ता म्हणून 2000 रुपये मिळतात. या टप्प्यावर गर्भवती महिलेची आरोग्य तपासणी अनिवार्य असते.
तिसरा टप्पा: 2000 रुपये
मुलाचा जन्म झाल्यानंतर आणि बाळाची प्रथम लसीकरण मालिका पूर्ण केल्यानंतर तिसरा आणि अंतिम हप्ता म्हणून 2000 रुपये मिळतात. यामध्ये बीसीजी, ओपीव्ही आणि डीपीटी या लसींचा समावेश असतो.
पात्रता निकष
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील पात्रता निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
Also Read:
घरकुल योजनेच्या नवीन याद्या जाहीर, आत्ताच पहा आवश्यक कागदपत्रे New lists of Gharkul scheme
- नागरिकत्व: अर्जदार भारताची कायमची रहिवासी असावी
- गर्भधारणा: पहिल्या जिवंत बाळासाठीच ही योजना लागू आहे
- रोजगार स्थिती: केंद्र किंवा राज्य सरकारमध्ये नियमित नोकरी करणाऱ्या महिला पात्र नाहीत
- अंगणवाडी सेविका: गरोदर आणि स्तनदा अंगणवाडी सेविका आणि आशा वर्कर या योजनेसाठी पात्र आहेत
- बँक खाते: लाभार्थीचे आधार कार्ड त्यांच्या बँक खात्याशी जोडलेले असावे
- वैवाहिक स्थिती: पतीच्या आधार कार्डाची माहिती देणे आवश्यक आहे
विशेष परिस्थिती
गर्भपात किंवा मृत जन्माच्या परिस्थितीत, लाभार्थ्या महिलेला उर्वरित हप्त्यांचा लाभ मिळू शकतो. तथापि, ही सुविधा केवळ एकदाच मिळते आणि पुढील गर्भधारणेसाठी पुन्हा अर्ज करता येत नाही.
आवश्यक कागदपत्रे
योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- आधार कार्ड: लाभार्थी आणि तिच्या पतीचे
- बँक खाते तपशील: आधार कार्डशी लिंक केलेले
- MCP कार्ड: माता-बाल संरक्षण कार्ड
- मोबाईल नंबर: आधारशी जोडलेला
- हमीपत्र: लाभार्थी आणि पतीच्या स्वाक्षरीसह
- गर्भधारणा प्रमाणपत्र: वैद्यकीय अधिकाऱ्याने प्रमाणित केलेले
- जन्म नोंदणी प्रमाणपत्र: तिसऱ्या हप्त्यासाठी
- लसीकरण प्रमाणपत्र: बाळाच्या प्रथम लसींचे
अर्ज प्रक्रिया
ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया
- फॉर्म प्राप्ती: अंगणवाडी केंद्र, आरोग्य केंद्र किंवा महिला व बाल विकास विभागाच्या वेबसाइटवरून फॉर्म मिळवा
- फॉर्म भरणे: सर्व माहिती काळजीपूर्वक भरा
- कागदपत्रे जोडणे: आवश्यक कागदपत्रांच्या प्रमाणित प्रती जोडा
- अर्ज सादर करणे: भरलेला अर्ज संबंधित कार्यालयात जमा करा
- पावती घेणे: अर्ज जमा केल्याची पावती आवश्यक घ्या
ऑनलाइन प्रक्रिया
- महिला व बाल विकास मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइट (wcd.nic.in) ला भेट द्या
- प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना विभागात जा
- अर्ज फॉर्म डाउनलोड करा
- ऑनलाइन अर्ज भरण्याचा पर्याय असल्यास त्याचा वापर करा
हप्त्यांसाठी दावा प्रक्रिया
पहिल्या हप्त्यासाठी
- गर्भधारणेची नोंदणी अंगणवाडी केंद्रात करा
- आवश्यक कागदपत्रे सादर करा
- फॉर्म 1-A भरून सादर करा
दुसऱ्या हप्त्यासाठी
- गर्भधारणेच्या सहाव्या महिन्यानंतर अर्ज करा
- किमान एक प्रसूतीपूर्व तपासणीचे प्रमाणपत्र सादर करा
- फॉर्म 1-B भरा
तिसऱ्या हप्त्यासाठी
- बाळाच्या जन्मानंतर अर्ज करा
- जन्म नोंदणी प्रमाणपत्र जोडा
- लसीकरणाचे प्रमाणपत्र सादर करा
- फॉर्म 1-C भरून सादर करा
डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (DBT)
या योजनेंतर्गत मिळणारी आर्थिक मदत थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात डीबीटी द्वारे जमा केली जाते. यामुळे भ्रष्टाचार रोखला जातो आणि लाभार्थ्यांना वेळेवर पैसे मिळतात.
पेमेंट स्टेटस कसा तपासावा
- pmmvy-cas.nic.in या वेबसाइटला भेट द्या
- लॉगिन क्रेडेंशियल्स वापरून लॉगिन करा
- ‘बेनिफिशरी स्टेटस’ पर्यायावर क्लिक करा
- आधार क्रमांक टाका
- सर्च बटणावर क्लिक करा
- पेमेंट स्टेटस पाहा
योजनेचे फायदे
- आर्थिक सुरक्षा: गर्भवती महिलांना आर्थिक आधार
- पोषणात सुधारणा: चांगल्या आहारासाठी पैसे उपलब्ध
- आरोग्य सेवा: नियमित तपासणीला प्रोत्साहन
- लसीकरण: बाळाच्या लसीकरणाची खात्री
- विश्रांतीची सुविधा: कामापासून विश्रांती घेण्यास मदत
- स्त्रीभ्रूण हत्या रोखणे: मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन
अर्ज करताना काळजी घ्यावयाच्या गोष्टी
- सर्व कागदपत्रे अचूक आणि पूर्ण असावीत
- आधार कार्ड बँक खात्याशी लिंक असणे आवश्यक
- गर्भधारणेची नोंदणी वेळेत करावी
- प्रसूतीपूर्व तपासण्या नियमित कराव्यात
- अर्जाची पावती सुरक्षित ठेवावी
- वेळेवर हप्त्यांसाठी अर्ज करावा
संपर्क माहिती आणि मदत
योजनेसंबंधी अधिक माहितीसाठी किंवा तक्रारींसाठी:
- नजीकच्या अंगणवाडी केंद्राशी संपर्क साधा
- जिल्हा बाल विकास अधिकाऱ्यांना भेटा
- हेल्पलाइन नंबर: 011-23382393
- ईमेल: [email protected]
प्रधानमंत्री मातृत्व वंदना योजना ही गर्भवती महिलांसाठी एक वरदान आहे. या योजनेमुळे अनेक कुटुंबांना आर्थिक दिलासा मिळतो आणि माता-बालकांचे आरोग्य सुधारण्यास मदत होते. पात्र महिलांनी या योजनेचा लाभ नक्की घ्यावा आणि आरोग्यपूर्ण मातृत्वाचा अनुभव घ्यावा.
या योजनेच्या माध्यमातून सरकार महिला सक्षमीकरण आणि बाल आरोग्य सुधारणेच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण पावले उचलत आहे. प्रत्येक पात्र महिलेने या योजनेचा लाभ घेऊन स्वतःचे आणि बाळाचे आरोग्य सुनिश्चित करावे.
